محمد امین زین الدین«محمد امین زین الدین» یکی از علمای بزرگ و فقهای مشهور نجف به شمار می‌رفت. ۱ - ولادتوی در سال ۱۳۳۳ ق (۱۹۱۴ م) در نهر خوز از توابع بصره، در بیت علم، تقوا و فضیلت زاده شد. پدر بزرگوارش شیخ عبدالعزیز (م ۱۳۴۷ ق)، از علمای بصره و نیای او شیخ زین الدین ثانی از علمای بزرگ بحرین و نخستین کسی بود که از خانواده او، از بحرین به بصره مهاجرت کرد. نیز جد اعلایش شیخ زین الدین اول از علمای بحرین در زمان خود بوده است. ۲ - تحصیل علوم دینیوی ادبیات و مقدمات علوم دینی را در زادگاه خود، نزد پدر و دیگران فرا گرفت و پس از وفات پدرش بود که آهنگ نجف کرد و در سال ۱۳۵۱ ق (۱۸ سالگی) به حوزه علمیه نجف درآمد و با تمام تلاش، در پی کسب کمالات و آموختن دانش اهل بیت علیه‌السّلام برآمد. وی سالیان بسیار در محضر آیات عظام: آقا سید ابوالحسن اصفهانی، آقا شیخ ضیاءالدین عراقی، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، آقا سید حسین بادکوبه‌ای و سید محسن حکیم زانوی ادب زد و از آنان فقه، اصول، حکمت و کلام را بیاموخت و در آن، به مرتبه رفیع و باشکوه اجتهاد دست یافت. ۳ - تدریس علوم دینیزین الدین علاوه بر تحصیل، به تدریس بسیاری از متون فقه، اصول، ادب، اخلاق و علوم لغوی و فلسفی پرداخت و بسیاری از فضلا را پرورش داد که برخی از آن‌ها عبارتند از حضرات آقایان: شیخ محمدمهدی آصفی، شیخ احمد بهادلی، دکتر عبدالهادی فضلی، شیخ علی زین الدین، شهید سید محمدمهدی حکیم، شهید شیخ مهدی سماوی، دکتر سید محمد بحرالعلوم، دکتر سید مصطفی جمال الدین، سید روف جمال الدین و شیخ ضیاءالدین زین الدین فرزندش. ۴ - تبلیغ دینوی افزون بر تحصیل و تدریس، هر ساله برای تبلیغ دین به بحرین، بصره، قطیف و احساء می‌رفت و از این رهگذر مؤمنان را ارشاد و راهنمایی می‌کرد. او به ویژه در بحرین در قریه کرزکان دارای مقلدین بسیاری بود که در سفرهای خویش که حداقل سه ماه به طول می‌انجامید، به اقامه نماز جماعت روزانه، القاء دروس و محاضرات برای جوانان، فصل خصومات و رفع دعاوی قبیله‌ای و از همه مهمتر به اقامه نماز جمعه می‌پرداخت، که در آن مردمان بسیاری از گوشه و کنار بحرین حاضر می‌شدند. ۵ - خصوصیات اخلاقیاین عالم بزرگ مثال مجسم زهد و تقوی بود. از مظاهر تشخص و خودنمایی دوری می‌کرد و به رعایت مکارم اخلاق پای می‌فشرد. با ضعف و پیری اش در جلو پای واردین، تمام قد بر می‌خاست و در مجلس خود از غیبت افراد جلوگیری می‌نمود. او به جوانان اهمیت بسیار می‌داد و برای آنان جلسات هفتگی می‌گذاشت و به پرسش‌ها و نامه‌های آنان، پاسخ مکتوب می‌داد. ۶ - سرودن شعردر علوم لغوی و ادبی دستی توانا داشت و شعر را خوب می‌سرود و نثرش بسیار زیبا بود. در میان اساتید نجف، تنها او بود که درسی در ادب برای تربیت نویسندگان و شاعران تشکیل داده بود. خطش نیکو بود و در بحث علمی جانب انصاف را رعایت می‌کرد و با تمام خبرویت و مهارت در فقه و اصول، درصدد ظهور و بروز برنیامد. وی در جهت ایجاد تقریب و وحدت بین دو مدرسه اصولی و اخباری بسیار کوشید و از اندیشه (تقریب بین مذاهب اسلامی) سخت حمایت می‌کرد (که نامه اش به شیخ احمد حسن باقوری- وزیر اوقاف مصر - مشهور است). ۷ - مرجعیت دینیاو با این که از مطرح شدن و مرجعیت و فتوا دوری می‌کرد، اما اهالی بحرین بر تقلید از وی اصرار ورزیدند و از او درخواست رساله عملیه می‌کردند تا بدانجا که وی این تقاضا را- مبنی بر این که از او هیچ ترویج نشود- پذیرفت و روز به روز بر تعداد مقلدینش در بحرین، مناطق شرقی جزیرة العرب، خوزستان و جنوب عراق افزوده گشت. سرانجام آن فقیه بزرگ، پس از عمری ۸۵ ساله، در روز چهارشنبه ۲۹ صفر ۱۴۱۹ ق (۳ تیرماه ۱۳۷۷ ش) در نجف اشرف بدرود زندگی گفت. ۸ - تالیفات۱- کلمة التقوی (۱۰ جلد) ۲- تعلیقه بر عروة الوثقی ۳- مناسک حج (تعلیقه بر مناسک حج آیت‌الله حکیم) ۴- تعلیقه بر رساله صلاتیه شیخ یوسف بحرانی ۵- تعلیقه بر نهایة الافکار (تقریرات بحث اصول آقا ضیاءالدین عراقی) ۶- الاخلاق عند الامام الصادق علیه‌السّلام ۷- الاسلام ینابیعه، مناهجه، غایته ۸- الی الطلیعة المؤمنة (مجموعه‌ای از نامه‌های جوانان به او و پاسخش بدان‌ها) ۹- مع الدکتور احمد امین فی حدیث المهدی و المهدویه ۱۰- العفاف بین السلب و الایجاب ۱۱- من اشعة القرآن [۱]
آینه پژوهش، درگذشتگان، خرداد و تیر ۱۳۷۷، شماره ۵۰، ص ۱۱۰-۱۱۱.
۹ - پانویس
۱۰ - منبعنرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |